Sinüs düğümü tekrar başka bir uyarı çıkararak yeni bir döngüyü başlatır. Kalbin burada bahsedildiği gibi normal çalışmasına “normal sinüs ritmi” adı verilir. Çeşitli durumlarda kalbin bu ritmin dışındaki ritimde çalışması durumu ritim bozuklukları ya da aritmiler olarak adlandırılır. Normalde sinüs düğümünden dakikada 60–100 civarında uyarı çıkar. Bu da kalp hızını oluşturur. Kalp hızı 60 atım/dakikadan düşük ise bradikardi, 100 atım/dakikadan fazla ise taşikardiden bahsedilir.

Ritim Bozukluğu Sebepleri Nelerdir?

Kalp hızı normalde dakikada 50–100 atım arasındadır. Özellikle gençlerde ritim bozukluğu nedenleri arasında araştırılması gerekenlerden biri herhangi bir kalp anormalliğinin olup olmamasının araştırılmasıdır.

Kalp damar hastalığı, kalbin kapaklarında meydana gelen bozukluklar ve kalp yetmezliği yönünden hasta incelenir.

Bunun dışında herhangi bir ilaç kullanımı, madde bağımlılığı, kafeinli veya enerji veren içecekler, stres ritim bozukluğunun diğer sebepleri arasındadır.

Değişik kalp hastalıkları kalp kası kalınlaşması, kalp kasının iltihabi hastalıkları, iletim sistemindeki anormallikler neden olur.

Bunun dışında metabolik bozukluklar, elektrolit denge bozuklukları, tütün, alkol, stres, cafein, diyet ilaçları, soğuk algınlığı ilaçları da aritmi nedeni olabilir.

Çok farklı aritmi çeşitleri vardır; bunların birçoğu önemsizdir, ancak bazı aritmiler yaşamsal önem taşıyabilir. Aritmiler, sürekli veya gelip geçici olabilir. Aritmiler birkaç saniye kadar kısa sürebileceği gibi, saatler veya günler sürebilir. Bazı aritmilerse kroniktir; yaşam boyu devam edebilir.

Elektrik uyarısının ortaya çıkış şekline, kalp dokusuna yayılma özelliklerine ve kalp hızına göre çok çeşitli aritmi tipleri vardır. Bunların ayrımı ve tanısı esas olarak elektrokardiyografi (EKG) ile yapılabilir.

Kalbi uyaran uyarı çıkış noktası sinüs düğümü dışından da olabilir. Kalbin alt kısımlarına doğru ilerledikçe uyarı çıkış hızı düşer: AV düğüm=40-60 atım/dakika, purkinje lifleri=20-40 atım/dakika. Bu özellik adeta bir sigorta vazifesi görür. Şöyle ki; sinüs düğümünden uyarı çıkmadığı durumlarda bu bölgelerden uyarı çıkmasıydı kalp durudu. Ancak, bu sayede kalp daha düşük hızlarda da olsa atmaya devam eder.

RİTM BOZUKLUĞUNUN BAZI ÇEŞİTLERİ

1. Sinüs aritmisi: Normal bulgu olarak solunuma bağlı olarak kalp hızındaki değişmedir.
2. Kulakçık Kaynaklı Ekstra Atım (Atrial Erken Vuru- AEV): Zamanından önce ortaya çıkan kulakçık kökenli ekstra atışlardır. Zararsızlardır ve çoğunlukla tedavi gerektirmezler. Ancak sık olursa atrial fibrilasyon denen başka bir ritim bozukluğunun habercisi olabilir.
3. Sinüs taşikardisi: Kalbin doğal pili olarak görülen ve özelleşmiş hücrelerden kaynaklanan, üst sağ odada bulunan sinüs düğümünden kaynaklanır. Kalp hızının normalden / beklenenden fazla (100 / dk’ nın üzerinde) olmasıdır. Ancak fiziksel veya duygusal stres hallerinde (hareket, egzersiz, heyecan vb.) kalp hızındaki artış normaldir. Fazla miktarda kafeinli içecek tüketilmesi de kalp atışlarında hızlanmaya neden olabilir.
4. Supraventriküler taşikardi(SVT):  Karıncıkların üst bölümünden başlayan genellikle hızı dakikada 150-200 arasında, düzenli bir aritmidir. SVT aniden başlar ve birden sona erer. Toplumda sık olarak görülür.
5. Karıncık Kaynaklı Ekstra Atım (Ventriküler Erken Vuru- VEV): Kalbimizin aniden ve çok kısa bir süre için bir veya birkaç atım fazladan kasılması olarak tanımlanabilir. Bu hali çoğunlukla “kalpte tekleme”, “kuş kanadı gibi çırpınma hissi”, “bir veya birkaç kuvvetli kalp atımı” veya “kalpte bir duraklama ve ardından gelen kuvvetli bir atım” olarak hissetmek olasıdır. VEV sağlıklı kişilerde de sık görülebilen bir durumdur

RESİM1: KIRMIZI OK İLE VEV GÖSTERİLMEKTE

RESİM2: OKLAR AEV GÖSTERMEKTE

RESİM3: SVT HASTASINA AİT EKG ÖRNEĞİ (kalp hızı yaklaşık 180/DK)

Bunlar en yaygın aritmiler arasındadır ve kalp rahatsızlığı olan ya da olmayan birçok insanda görülebilir. Heyecan, stres, fazla kafeinli gıda tüketimi, sigara vb. maddeler VEV sıklığını artırır. Sık VEV ve/veya buna bağlı şikayetleri olan insanlar bir kalp doktoru tarafından incelenmelidirler. Yine de birçok insanda VEV’ler genellikle zararsızlardır ve tedaviye çok nadir ihtiyaç duyulur.

Ritim Bozukluğu Tanısındaki Testler

Öncelikle aritmiden şüpheleniyorsa kardiyoloji uzmanına başvurmak gerekir. Hastanın şikayetleri ve yapılacak fizik muayene sonrasında bazı tetkikler istenir. Elektrokardiyografi (EKG) bunların başında gelir.

Bunun dışında 24 saat boyunca kalp ritmini ölçen holter cihazıyla gerekli inceleme yapılır. Daha uzun sürmesi istenen kalp ritim kayıtları için event recorder cihazı kullanılır. Ayrıca yapılacak kan testleri ile kandaki mineraller, tiroid hormonları, kan sayımları incelenir. Gerekirse hastanın efor durumu incelenir ve efor testleri yapılır.

• Elektrokardiyografi (EKG):

Kalbin elektriksel aktivitelerinin kaydedilmesidir. Göğsün üstüne, el ve ayak bileklerine çeşitli diskler yerleştirilir ve kaydedici cihaza kablolarla bağlanır. Kalbin elektriksel sinyalleri bir kağıda yazdırılır. Doktor kalbin ritminde değişiklik olup olmadığını kontrol eder.

Ritim bozukluğu esnasında çekilirse tanı koydurucudur. Hasta hastaneye ulaştığında ritmi düzelmişse normal çıkacaktır. Sadece 10-15 saniyelik bir kayıt süresini gösterdiğinden kısa süreli ve seyrek olan aritmileri bu testle tespit etmek zordur.

Bu yüzden aritmi hissedildiği zaman EKG çekilebilecek en yakın merkeze gitmek en doğrusudur. Ondan sonra tedavi için istenilen hastaneye gidilebilir.

• HOLTER testi (24 saatlik EKG takibi): 

Hastanın günlük hayatı sırasındaki EKG değişikliklerini kaydeden bir cihazdır. Bu test sayesinde diğer EKG testlerinde görülemeyen ritim bozuklukları saptanır. 24 ile 72 saat süresince hasta gündelik hayatını yaşarken kalp ritmini kaydeden bir cihazın verilerin bilgisayar ortamında analizi ile yapılan bir testtir.

Cihaz takılı iken aritmi olursa tanı konulabilir yoksa sonuç normal bulunacaktır. Ancak cihaz takılı iken hasta çarpıntıyı hissetmiş ama o esnada kalp ritmi normal bulunmuşsa, hastada aritmi saptanmamış olur ki buda hastada hastalık olmadığını sorunun psikolojik kaynaklı olduğunu gösterir.

**DAHA AYRINTILI BİLGİ İÇİN LÜTFEN HOLTER EKG BÖLÜMÜNÜ OKUYUNUZ

• Ekokardiyografi (EKO):

Kalbin yapısını ve fonksiyonlarını göstermek için ses dalgalarını kullanır. Hastanın atan kalbi video ekranında görülür ve doktor bu görüntüden kalbin duvar kalınlığını, boyutunu ve fonksiyonunu saptar.

• Elektrofizyolojik çalışma (EPS):

Genellikle kasık toplardamarından girilerek, ince ve esnek bir tüp (katater) yardımıyla sağ kulakçık ve karıncığa ulaşılır. Kalbin elektriksel aktivitesi izlenir. Bu test, doktorların ritim bozukluğunun tipini ve tedaviye nasıl cevap verdiğini saptamalarına yardım eder.

Ritim Bozukluğu Olan Hastalarda Tedavi Yöntemleri

Tedavi metodu aritminin cinsine ve ciddiyetine göre değişir. Kalp dışı sebeplere bağlı taşikardiler, altta yatan sebep düzelmedikçe devam ederler. Onun için bu tür taşikardilerin tedavisi, buna sebep olan hastalığın tedavisiyle mümkündür.

Mesela, kansızlığa bağlı taşikardide kansızlık düzeltilmedikçe taşikardi de düzeltilemez. Aritmi düşünülen hastalarda öncelikle bir Kardiyoloji Uzmanı değerlendirilmesi önerilir. Çünkü hayatı tehdit edici çarpıntılar kalp kökenli olanlardır. Kalbe ait nedenler dışlanınca diğer nedenler tespit edilerek, ilgili uzmanlık tarafından gerekli tedavisi yapılır.

Birçok ritm bozukluğu yaşam şeklini değiştirmek dışında tedaviye ihtiyaç duymazlar  Bunlar;

• Kahve alımını azaltmak veya kesmek
• Alkol alımını azaltmak
• Sigarayı bırakmak
• Belirli ilaçlardan kaçınmak (grip ilaçları gibi)
• Stres kontrol etme teknikleri kullanmak