Kalp Yetmezliği

Kronik Sol Kalp Yetmezliği

  • Kalp yetmezliği kalbin vücudun ihtiyaçlarını karşılayabilecek kadar kanı vücuda pompalayamamasıdır. Kalp yetmezliği Amerika Birleşik Devletleri’nde hastalık ve sakatlığın ana nedenlerinden bir tanesi ve 65 yaş üzerindeki kişilerin hastaneye yatırılmasının ana sebebidir; her yıl 40,000 fazla kişinin ölümüne neden olur. Kalp yetmezliği, Amerika Birleşik Devletleri’nde yaklaşık olarak 5 milyon kişiyi etkilemektedir ve sayı özellikle yaşlı insanlar arasında giderek artmaktadır.
  • Son yıllarda kalp krizinden kaynaklanan ölümlerin tedavilerdeki gelişmeler nedeniyle azalmasına rağmen, kalp yetmezliğinden kaynaklanan ölümler artmaktadır. Kalp yetmezliğinde, sol karıncık pompa görevini yapamamaya başlar. Sol karıncığın görevi, oksijen açısından zengin kam tüm vücuda pompalamaktır.
  • Sağ karıncığın görevi, oksijen açısından fakir kanı, oksijen açısından zenginleştirilmesi için akciğerlere pompalamaktır.
  • Kalp kasını etkileyen birçok hastalık kalp yetmezliğine neden olabilir. Bu hastalıklardan en yaygın olanlar kalp damar hastalığı, kalp kası hastalığı (kardiyomiyopati), hipertansiyon ve kalp kapak hastalıklardır.

Kalp yetmezliğinde Görülen Şikayetler

  • Sol karıncık vücudun tüm ihtiyaçlarını karşılamak için yeterince kan pompalayamadığı için birçok organ görevini doğru olarak yapmamaya başlar. Beyin, böbrekler ve kaslara yeterli kan akışının olmaması, örneğin güçsüzlüğe ve halsizliğe neden olur. Aynı zamanda, sol karıncığın görevini yerine getirememesi, kanın akciğere geri dönmesine yol açar. Kan akciğerlere geri gittiğinde nefes almak zorlaşır. En kötüsü, dinlenirken bile çok nefessiz kalırsınız.
  • Sağ karıncığın işlememesi sonrası kan toplardamarlara geri gittiğinde de, dokulara sıvı sızmaya başlar ve bu da şişmeye neden olur. Bacaklarınız gibi bazı bölgelerde şişme görebilirsiniz. Şişme aynı zamanda başka bölgelerde de sıklıkla meydana gelir: Akciğerlerin etrafındaki boşlukta, karında ve akciğerde toplanabilir.Vücudunuzda sıvı biriktiğinde, kilo alırsınız.
  • Kalp yetmezliğinin şikâyetleri hafif ya da şiddetli olabilir, yavaşça ya da aniden gelişebilir. Bunların tamamı, kalbin ne kadar hızlı ve ne derece kötü bir şekilde yetersizleşmeye başladığına bağlıdır. Diğer organların kalp yetmezliğine verdikleri tepkiler de kalp yetmezliğinin şikâyetlerini şiddetlendirebilir. Örneğin böbrekler, tuz ve su tutarak düşük kan akışına tepki verirler. Bu, kalbin yükünü arttırır ve şişme ile kilo almaya da katkı sağlar.

Kalp Yetmezliğinde Tanısal Yöntemler

  • Kalp yetmezliği tanısında yapılan ekokardiyografi ile kalbin pompalama ve kasılma fonksiyonuna dair daha doğru (kesin) bir bilgi alınabilir. Sol karıncığa gelen kan miktarının ne kadarının vücuda pompalandığı ejeksiyon fraksiyonu (EF) olarak adlandırılır. Ejeksiyon fraksiyonu normali 50-70 arasındadır, 50′den az olduğunda, anormal olarak nitelendirilir.

Kalp Yetmezliğinde Tedavi Seçenekleriİlaç Tedavisi

  • İdrar söktürücüler: Böbreklerinizin daha çok idrar üretmesine neden olur ve bu da çok fazla su tutulmasını engeller. İdrar söktürücülerin farklı etkilerde (güçlerde) olanları mevcuttur. Daha güçlü olan furosemid (lasix - desal) yaygın olarak kullanılan idrar söktürücü ilaçlardır. Doktorunuz, doğru miktarda idrar söktürücü kullandığınızdan ve vücudunuzdaki potasyum seviyesinin normal olduğundan emin olmak için size bir düzenli bir takip yapacaktır.
  • ACE inhibitörleri veya ARB türü ilaçlar, kalp yetmezliği tedavisinin önemli bir kısmını oluştururlar. Uzun dönemde sağ kalımda önemli faydalar sağlarlar. ACE-İ/ARB devamlı kullanılmalıdır. Bu tür ilaçlar kalbin kanı pompalamasını kolaylaştırır, kalbiniz üzerindeki stresi azaltır, kalp yetersizliğinin ilerlemesini azaltır ve sıvı tutulmasını önler. Bu ilaçların çoğu vücuda zararlı hormonların salgılanmasını önler. Bu ilaçlar kan damarlarınızın genişlemesini sağlayarak kan basıncınızı düşürürler. Anjiyotensin reseptör blokerleri de ACE inhibitörlerine benzer şekilde etki gösterir ve KKY tedavisinde kullanılmaktadır. Olabilecek yan etkiler açısından düzenli kontroller ve kan tahlilleri çok önemlidir.
  • Digoksin bitkilerden elde edilen ve yüz yıllardır kullanılan doğal bir ilaçtır. Kalbin kasılmasını kuvvetlendirir. Kanınızdaki digoksin seviyesi düzenli olarak ölçülmelidir çünkü anormal derecede yüksek seviyeler kalp hızının azalmasına ve anormal kalp ritimlerine (ritim bozukluğuna) neden olabilir.
  • Beta-blokerler, kalp yetmezliği sürecinde zarar veren adrenalinin ve kalbin daha hızlı atmasına neden olan bununla ilgili maddelerin etkilerini azaltır. Bu tür ilaçlar kalbin kanı pompalamasını kolaylaştırır, kalbiniz üzerindeki stresi azaltır, kalp yetersizliğinin ilerlemesini azaltır. Uzun dönemde sağ kalımda önemli faydalar sağlarlar.

Kalp Yetmezliği Hastalarında Evde Yapılması Gerekenler

  • Kalp yetmezliğiyle savaşmada doktorunuzun size uygun gördüğü ilaçların yanında kendinize dikkat etmeniz ve yaşam tarzı değişikliği çok önemlidir.

Şikâyetleriniz takip edin: 

  • Kalp yetmezliğinde en çok görülen şikayetlerden biri olan efor sonrası nefes darlığı kalp yetmezliğinin şiddetini belirlemede önemlidir. Efor sonrası nefes darlığının ne kadar süreli ve hangi şiddetteki aktiviteler sırasında oluştuğunu takip etmelisiniz. Özellikle efor sonrası nefes darlığı oluşturan aktivitelerin listeleyip kaydetmelisiniz.  Nefes darlığı oluşturan egzersiz miktarını ve hangi aktivitelerde olduğunu doktorunuza kontrolde belirtmelisiniz. 
  • Şikâyetlerinizde inatçı öksürük, ayakta şişliğin varlığı ve şişliğin şiddeti,  gece sık idrara çıkma,  sırt üstü yatma ile nefes darlığı olması,  istirahat esnasında nefes darlığı olması gibi belirtileri takiplerde tedavinizin düzenlenmesi ve öneriler için doktorunuza belirtmelisiniz.

Günlük kilo takibi: 

  • Düzenli olarak tartılınız. Kilonuzu yakından takip edin. Kalp yetmezliğinden kaynaklanan sıvı tutulması, kilo almanıza neden olabilir. Her sabah kahvaltıdan önce,  aç karnına, aynı giysilerle,  aynı tartıyla kilonuzu ölçüp takip etmelisiniz. Eğer 3 günde 2 kilodan fazla kilo almışsanız ya doktorunuza danışın ya da idrar söktürücü tedavinizi doktorunuzun sizi söylediği şekilde kendiniz ayarlayabilirsiniz.

Egzersiz programı:

  • Kişilerin kalp yetmezliği derecesine göre düzenli egzersiz yapılmalıdır.  Egzersiz hastanın yapılabileceği ölçüde yavaş yavaş kademeli olarak arttırılır.  Düzenli yapılan egzersiz nefes darlığının azalmasına ve egzersiz kapasitesinin artmasını sağlar.

Sigarayı ve alkolü bırakma:  

  • Alkol ve sigara kesin bırakılmalı ve bırakma konusunda profesyonel yardım alması sağlanmalıdır.

Düşük tuzlu diyet uygulaması:  

  • Bireyin alışkanlıklarına göre tuzun alımının en aza indirildiği bir diyet programı uygulanır. Yiyeceklerin mevcut tuz miktarları bilinmeli ve tuzlu yiyeceklerden kaçınılmalıdır. Tuz, sıvı tutmanıza neden olur ve sıvı tutulması, kalp yetmezliğini kötüleştirebilir. Çoğu konserve yiyecek ve hazır yiyecekler gibi tuzlu olduğu aşikâr olan yiyeceklerden uzak durunuz. Ayrıca, yiyeceklerinize tuz eklemeyiniz. Diyet programı her doktor kontrolünde doktor tarafından sorgulanmalıdır.

Tedaviye uyum:  

  • İlaçlarınızı doktorunuzun dediği düzende almalısınız. Yan etkilerin ne olduğu, hangi belirtilerde hekimine başvuracağınızı mutlaka bilmelisiniz. İdrar söktürücüler böbreklerinizin daha çok idrar üretmesine neden olur ve bu da çok fazla su tutulmasını engeller. Yaygın olarak kullanılan furosemid (lasix, desal) yaygın olarak kullanılan idrar söktürücü ilaçlardır. İdrar söktürücü ilaçlar doktor kontrolünde mevcut bulgularınıza ve şikâyetlerinize göre doktorunuz tarafından artırıp azaltılabilir.
  • Örneğin idrar söktürücü tedavisi ile böbrekten suyun ve önemli vücut için gerekli elektrolitlerin kaybı ile şişlikler azaltılmaktadır. Bu nedenle fazla idrar sökülmesi durumunda olabilecek yan etkileri ve yapılması gerekenler bilinmelidir. Özellikle kalp yetmezliği olan hastalarda sık kullanılan digoksin alıyorsunuz baş ağrısı, bulantı-kusma,  renkli görmede bozukluklar gibi digoksin zehirlenmesinin belirtileri görülebilir ve derhal sağlık personeline başvurması gerektiği bilinmelidir.  İlaç saatlerini takip edemeyen hastalar için ilaç kartları hazırlanabilir. Bu ilaç kartlarında hangi saatlerde ilacını alacağı belirtilir ve ilaç kartlarının arkasına ilacın yan etkileri yazılabilir.

Günlük Sıvı Takibi:

  • Sıkı sıvı takibi ile günlük sıvı alım miktarınızı ve tuvalete gidiş sıklığınızı takip etmenizi gereklidir. Unutmayın damarlarınızda ne kadar fazla sıvı var ise kalbiniz o kadar fazla yorulacaktır. Alınacak sıvı miktarı kalp doktorunuz tarafından kalp yetersizliği derecesine göre ayarlanmalıdır. Tüm doktorlarınızı KY durumunuz hakkında bilgilendiriniz. Başka doktorlar tarafından verilecek tüm ilaçları kalp doktorunuza sorunuz. İlaçların düzenli bir kaydını yaparak her zaman kontrollerinize getiriniz.

Hangi ilaçlardan uzak durmalıyım?

  • Ağrı kesiciler (özellikle romatizma tedavisinde kullanılan),
  • Çeşitli ritim düzenleyici ilaçlar (Class I antiaritmik ilaçlar)
  • Hipertansiyon tedavisinde kullanılan kalsiyum kanal bloker türü ilaçlar (diltizem, isoptin)
  • Şeker hastalarında kullanılan glitazon grubu ilaçlar (avandia, rosenda, glifix, dropia, piogtan)
  • Depresyon tedavisinde kullanılan trisiklik antidepresan türü ilaçlar ? imipramin (Tofranil), Klomipramin (Anafranil), Amitriptilin (Laroxyl)
  • Depresyon tedavisinde kullanılan lityum türü ilaçlar
  • Çeşitli romatizmal hastalıklarında kullanılan kortizol türü ilaçlar.
  • Bu ilaçlardan herhangi birini kullanıyorsanız doktorunuza haber veriniz. İlaçların isimleri kadar ne sıklıkla ve hangi dozlarda kullandığınız önemlidir. Hepsinin düzenli bir listesini yapıp her kontrolde yanınızda getiriniz. Doktorunuza danışmadan asla ilaçlarınızı kesmeyiniz.

Hayat kalitemi nasıl yükseltebilirim?

  • Sağlıklı bir diyet uygulayarak: Günlük tuz alımınızı 2 gr altına düşürün. Yüksek lifli ve potasyumlu gıdalar seçin. Yağdan, kolesterolden ve şekerden zengin gıdaları azaltın. Kilo vermek için yüksek kalorili yiyeceklerden uzak durun,
  • Düzenli egzersiz: doktorunuz tarafından verilen bir kardiyovasküler egzersiz programı ile semptomlarınız düzelir ve kendinizi daha zinde ve sağlıklı hissedersiniz. Bu ayrıca KY ilerlemesini yavaşlatabilir.
  • Solunum yolu enfeksiyonlarından korunun, düzenli her yıl zatürre ve grip aşılarını olunuz. 
  • Duygusal ve psikolojik destek: KY tüm aile için zor bir durumdur. Sorularınız var ise doktorunuza danışın.
  • Kalp yetersizliği hastalarında seksüel problemler mevcut hastalığa, ilaç tedavisine veya depresyon nedeni ile görülebilir. Cinsel aktivite hafif-orta şikayetleri olan kalp yetersizliği hastalarında kısıtlanmasına gerek yoktur. Ancak ileri derecede kalp yetersizliği olan hastalarda ise cinsel aktivite ile tetiklenen ciddi kalp yetersizliği riski artmaktadır. Böyle hastalarda cinsel aktivite öncesi koruyucu olarak dilaltı kalp ilaçları verilebilir.